Stanley COREN

Stanley Coren Amerika ve Kanada’da 200 çiftlik bazında yaptığı bu araştırma ile ırkları çalışma ve itaat zekası yönünden sıralamıştır.Değerlendirme yapılırken itaat yarışmalarının sonuçları,eğitmen, üretici,hakem ve köpek sahiplerinin görüşü alınmıştır.

Uzmanlardan çalışma ve itaat zekası hakkında öğrendiklerimi aktarmadan önce yine bu kişilerin çoğundan duyduğum bir uyarı ile başlamak istiyorum.Tüm hakemler değişik köpek türlerinin zekası ve öğrenme yeteneği bakımından büyük farklılıklar gösterdiklerinden hemfikirdirler,ancak uzmanlar pek çok bireysel farklılığın da bulunduğunu vurguladılar.en kısıtlı zekaya sahip türlerin bazı bireyleri de herhangi bir şeyi öğrenmek veya başarmak konusunda hiçbir yeteneği sergileyemiyordu.Bir hakemin dediğine göre:”Bu köpeği eğiten kişiye bağlı.Köpek eğitimi konusunda uzmansanız,aptal türe ait bir köpeği bile zeki bir hayvan haline getirebilirsiniz.İyi eğiticiler her türlü köpek ırkını eğitebilirler,ama yüksek bir çalışma ve itaat zekasına sahip bir hayvanla çalışırsanız,işiniz çok kolaylaşır.”

Bu verilerde en göze çarpan noktalardan biri,belirli türlerde hemen hemen her hakemin benzer değerlendirmeler göstermesiydi.Yani bazı türlerde belirgin ve gerçek farklılıklar vardı.Örneğin 199 hakemin 190’ı Border Collie’yi en zeki on köpeğin arasında sıralamıştı.Diğer türlerde de benzer sonuçlar görülüyordu.171 hakem Shetland Sheepdog’u en başarılar arasında,169’u Kaniş’i,167’si Alman Çoban Köpeği ve Golden Retriever’i de en kolay eğitilebilir on köpek türü arasında saydılar.En düşük çalışma ve itaat zekasına sahip türlerin sıralamasında bukadar hem fikir değillerdi,ama yine de değerlendirmelerde büyük oranda benzerlikler vardı.199 hakemin 121’i Afgan Tazısını,99’u Basenji’yi ve 81’ide Chow Chow’u ittat eğitimine en az uygun tür olarak saydı.

Alttaki tabelada 133 köpek türü, çalışma ve itaat zekasına göre sıralanmıştır.Sıralama 1 den 79 a kadar gidiyor.Aynı sıralamadaki köpeklerin sıra numarası da eşittir.Genel olarak koruma köpeklerinin en yüksek,av köpeklerinin ise en düşük puanlamayı aldıkları söylenebilir,ama tinde de her grup için daha zeki ve akılsız olan bireyler olabilir.

Peki ya kırma köpeklerin durumu nasıldı? Safkan köpekleri değerlendiren hakemlerin işi burada biraz daha zordu.Ancak burada da genel olarak şöyle bir sonuç çıkarılabilir.Köpek hangi türe dış görünüm olarak daha çok benziyorsa çalışma ve itaat zekası yönünden de daha çok o türün özelliklerini taşıyacaktır.Örneğin Beagle/Kaniş karışımı bir köpek, dış görünümü olarak daha çok kanişe benziyorsa, zekası yönünden de daha çok kaniş gibi olacaktır.Benim deneyimlerime göre de bu doğrudur.Kızımın Tessa adında bir kırma köpeği vardı ve bu köpek, bir Alman Çoban Köpeği olan annesine çok benziyordu.Çalışma ve itaat zekası bakımından da bir Alman Çoban Köpeğinden beklediğim başarıyı gösteriyordu.

<td;”>Değerlendirmenin Yorumu :1’den 10’a kadar olan sıralamadaki köpek ırkları çalışma ve itaat zekası yönünden en zeki olanlardır.Bu türe ait çoğu köpek,yeni komutları beş kez tekrarlandıktan sonra anladıklarını belirtecek fazla tekrara gerek kalmadan bu yeni komutları anımsayacaklarıdr.Sahiplerininin verdiği komutu % 95 veya daha yüksek oranda uyacaklardır.Zekanın bu boyutunda gerçekten de bir numaralar ve deneyimsiz eğiticilerle bile işlerini iyi yapacaklardır.11’den 26’ya kadar olan sıralamadakiler,mükemmel çalışma köpekleridir.Basit komutların öğrenebilmesi için 5 ile 15 tekrar yeterli olacaktır.Komutlara % 85 oranında itaat edecekler,ancak biraz daha zor komutlarda köpeğin itaat etmesi zor sürebilir.Hemen hemen her eğitici,sabırsız ve deneyimsiz olsa bile,bu türün köpekleri ile iyi başarılar elde edilebilir.27’den 39’a kadar olan sıralamadaki köpek türleri,yaklaşık 15 tekrardan sonra komutu kavradıklarını belli etselerde ,nispeten iyi bir performans elde etmek için tine de 15-20 tekrar gerkecektir.Genelde % 70 oranında komuta itaat ederler,ama çoğu zaman komut ile tepki arasında belirgin bir gecikme söz konusudur.Sahipleri ile aralarındaki mesafe arttıkça,komuta tepki gösterme oranları düşer,hatta bazen hiç itaat etmemeleri de mümkündür.Kararlı olmayan ve deneyimsiz eğiticiler veya sabırsız ve kaba davranış,bu köpeklerin performansını büyük ölçüde etkiler.40’dan 54’e kadar olan sıralamadakiler,ortalama bir çalışma ve itaat zekasına sahiptir.Öğrenme süresinde ancak 15-20 tekrardan sonra işi kavramaya başlarlar,ama doğrudürüst bir performans için 25-40 tekrar gerekli olacaktır.Bu köpeklere çalışmaları için gerekli zaman verilirse.ne yapmalaı gerektiğini de iyi bir şekilde hatırlayacaklardır.% 50 oranında komuta itaat ederler,ama güvenirliliği büyük oranda çalışmaların tekrarına bağlıdır.Tepki göstermeleride çok üzün süre alabilir.Bunun dışında bu köpekler sahipleri ile olan mesafeden büyük ölçüde etkilenirler.Sahibi yakında ise,köpeğin itaat etme olasılığı daha yüksektir,mesafe arttıkça köpeğin güvenirliği git gide daha da az olur.Eğitimperformans kalitesini çok büyük bir ölçüde etkiler.İyi eğiticiler,bu köpeklerin en başarılı türler gibi görünmesini sağlıyabilir ama sabırsız veya beceriksizce davranan birisi,bu köpekleri düpedüz ziyan edebilir.55’den 69’a kadar olansıralamadaki köpek türlerinin çalışma ve itaat zekasını ancak kısıtlı olarak değerlendirebiliriz.Yeni bir komutu kavramak için en küçük bir kıvılcım için 25 takrar doğrudürüst bir performans elde etmek için ise 40-80 tekrar gerekebilir.Yine de yeni alışkanlıklar pek kalıcı olmayabilir.Sürekli çalışma için bu sık sık olanak verilmez ise,öğrendiklerini unutmuş olabilirler.Ortalama düzeydeki bir eğitim sonucunda bu köpekler ancak % 30 oranında itaat edeceklerdir.O zaman bile sahipleri yakınındayken başarı gösterirler.Bu köpeklerin dikkati sanki hep başka yerdedir ve keyifleri istediği zaman itaat ettiklerinidüşünürsünüz.Bu köpeklerin sahipleri çoğu zaman bağırmak zorundadır,çünküköpek uzakta ise çoğu zaman hiç tepki almazlar.İlk kez köpek sahibi olmak isteyen bir kişi için bu köpekler hiç de uygun değildir.Deneyimli ve zamanı bol olan,kesin ama şefkatli bir şekilde köpekle çalışan bir eğitici,bu köpeklerin güvenilir bir şeklide itaat etmelerini sağlamak için çok çaba göstermek zorundadır.70’den 79’a kadar olanlar,en zor olarak değerlendirilebilir.En düşük çalışma ve itaat zekasını göstermektedirler.Temel itaat eğitiminde,kendilerinden ne beklendiğine dair en ufak bir anlayış elde edebilmeleri için 30-40 tekrara gereksinim duyarlar.Bu köpeklerde belirli oranda bir güvenirlik elde etmek için 100’ün üzerinde tekrarrınir gerektiği durumlar hiç de olağandışı değildir.Yine de köpeklerin performansı ağır ve düzensizdir.Çalışmalar sürekli olarak yenilenmelidir,aksi takdirde her şey unutulur.İtaat oranı % 25’in altındadır ve tepki göstermeleri de oldukça yavaştır.Ortalama düzeyedeki eğitici,türlerle çalışmaktan kısa sürede usanacaktır,ama yetenekli eğiticiler bile bu köpeklerle çalıştıklarında kendi yetenekleri konusunda şüpheye düşebilirler.

Değerlendirmenin Yorumu :

1’den 10’a kadar olan sıralamadaki köpek ırkları çalışma ve itaat zekası yönünden en zeki olanlardır.Bu türe ait çoğu köpek,yeni komutları beş kez tekrarlandıktan sonra anladıklarını belirtecek fazla tekrara gerek kalmadan bu yeni komutları anımsayacaklarıdr.Sahiplerininin verdiği komutu % 95 veya daha yüksek oranda uyacaklardır.Zekanın bu boyutunda gerçekten de bir numaralar ve deneyimsiz eğiticilerle bile işlerini iyi yapacaklardır.

11’den 26’ya kadar olan sıralamadakiler,mükemmel çalışma köpekleridir.Basit komutların öğrenebilmesi için 5 ile 15 tekrar yeterli olacaktır.Komutlara % 85 oranında itaat edecekler,ancak biraz daha zor komutlarda köpeğin itaat etmesi zor sürebilir.Hemen hemen her eğitici,sabırsız ve deneyimsiz olsa bile,bu türün köpekleri ile iyi başarılar elde edilebilir.

27’den 39’a kadar olan sıralamadaki köpek türleri,yaklaşık 15 tekrardan sonra komutu kavradıklarını belli etselerde ,nispeten iyi bir performans elde etmek için tine de 15-20 tekrar gerkecektir.Genelde % 70 oranında komuta itaat ederler,ama çoğu zaman komut ile tepki arasında belirgin bir gecikme söz konusudur.Sahipleri ile aralarındaki mesafe arttıkça,komuta tepki gösterme oranları düşer,hatta bazen hiç itaat etmemeleri de mümkündür.Kararlı olmayan ve deneyimsiz eğiticiler veya sabırsız ve kaba davranış,bu köpeklerin performansını büyük ölçüde etkiler.

40’dan 54’e kadar olan sıralamadakiler,ortalama bir çalışma ve itaat zekasına sahiptir.Öğrenme süresinde ancak 15-20 tekrardan sonra işi kavramaya başlarlar,ama doğrudürüst bir performans için 25-40 tekrar gerekli olacaktır.Bu köpeklere çalışmaları için gerekli zaman verilirse.ne yapmalaı gerektiğini de iyi bir şekilde hatırlayacaklardır.% 50 oranında komuta itaat ederler,ama güvenirliliği büyük oranda çalışmaların tekrarına bağlıdır.Tepki göstermeleride çok üzün süre alabilir.Bunun dışında bu köpekler sahipleri ile olan mesafeden büyük ölçüde etkilenirler.Sahibi yakında ise,köpeğin itaat etme olasılığı daha yüksektir,mesafe arttıkça köpeğin güvenirliği git gide daha da az olur.Eğitimperformans kalitesini çok büyük bir ölçüde etkiler.İyi eğiticiler,bu köpeklerin en başarılı türler gibi görünmesini sağlıyabilir ama sabırsız veya beceriksizce davranan birisi,bu köpekleri düpedüz ziyan edebilir.

55’den 69’a kadar olansıralamadaki köpek türlerinin çalışma ve itaat zekasını ancak kısıtlı olarak değerlendirebiliriz.Yeni bir komutu kavramak için en küçük bir kıvılcım için 25 takrar doğrudürüst bir performans elde etmek için ise 40-80 tekrar gerekebilir.Yine de yeni alışkanlıklar pek kalıcı olmayabilir.Sürekli çalışma için bu sık sık olanak verilmez ise,öğrendiklerini unutmuş olabilirler.Ortalama düzeydeki bir eğitim sonucunda bu köpekler ancak % 30 oranında itaat edeceklerdir.O zaman bile sahipleri yakınındayken başarı gösterirler.Bu köpeklerin dikkati sanki hep başka yerdedir ve keyifleri istediği zaman itaat ettiklerinidüşünürsünüz.Bu köpeklerin sahipleri çoğu zaman bağırmak zorundadır,çünküköpek uzakta ise çoğu zaman hiç tepki almazlar.İlk kez köpek sahibi olmak isteyen bir kişi için bu köpekler hiç de uygun değildir.Deneyimli ve zamanı bol olan,kesin ama şefkatli bir şekilde köpekle çalışan bir eğitici,bu köpeklerin güvenilir bir şeklide itaat etmelerini sağlamak için çok çaba göstermek zorundadır.

70’den 79’a kadar olanlar,en zor olarak değerlendirilebilir.En düşük çalışma ve itaat zekasını göstermektedirler.Temel itaat eğitiminde,kendilerinden ne beklendiğine dair en ufak bir anlayış elde edebilmeleri için 30-40 tekrara gereksinim duyarlar.Bu köpeklerde belirli oranda bir güvenirlik elde etmek için 100’ün üzerinde tekrarrınir gerektiği durumlar hiç de olağandışı değildir.Yine de köpeklerin performansı ağır ve düzensizdir.Çalışmalar sürekli olarak yenilenmelidir,aksi takdirde her şey unutulur.İtaat oranı % 25’in altındadır ve tepki göstermeleri de oldukça yavaştır.Ortalama düzeyedeki eğitici,türlerle çalışmaktan kısa sürede usanacaktır,ama yetenekli eğiticiler bile bu köpeklerle çalıştıklarında kendi yetenekleri konusunda şüpheye düşebilirler.