18 Haziran 2016
Köpeğinizi Büyütürken
Yavru köpeği büyütmek sadece onu beslemek, oynamak, burnunu sevmek ve onu evde yaşatmak demek değildir. Eğer yavru köpeğinizin doğru dürüst büyümesini sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürmesini istiyorsanız yüklenmek zorunda olduğunuz bazı sorumluluklar olacaktır. Onun bazı özgün davranışları vardır. Ve sizin onlarla başa çıkmanız gerekecektir. Örneğin yavru köpeğinizin sizin evinizde geçireceği ilk iki haftanın onu ve sizi tamamıyla strese sokacağını bilmeniz gerekir. Mama vakitleri ve geceleri ağlayıp sızlanma bekleyebilirsiniz. Onu terbiye ederken uyuma alışkanlıkları, egzersiz ve oyun alışkanlıkları konularında bazı problemlerle karşılaşabilirsiniz.
Evcilleştirme: Yavru köpeğinize ismi çağırıldığında size gelmesini öğretirken en önemli ve ilk derslerden biri de evcilleşme olmalıdır. Yavru köpekler de bebekler gibidir. Ve uzmanlar kötü bebek olmadığına inandıkları gibi kötü bir yavru köpek olamaz. Sadece kötü alışkanlıklar, umursamazlık veya bilgisizce bir eğitim sözkonusudur. Kısacası ortada sadece kısmen evcilleştirilmiş bir köpek diye bir şey olamaz. Bir köpek ya evcildir yada değil. Bazı hayvan sahipleri köpeklerinin zamanın %80’inde evcil davrandığını öne sürerler. Ya da sinirlendiği ya da yalnız bırakıldığı zamanlar dışında evcildir. Bazı kişiler evcil dedikleri zaman onun kağıtla eğitilmiş olabileceği akla gelir. Ama arada bir fark vardır. Bir köpek hiç ama hiçbir zaman evini tuvalet olarak kullanmazsa evcilleşmiş sayılır. Profesyonel köpek terbiyecileri eğer kurallara uyarsanız köpeğinizi evcilleştirmenin kolay olduğunu size söyleyeceklerdir .Ancak bazı köpek cinslerinin de evcilleştirilmesinin çok zor olduğunu onlar da kabul ederler. Eve alıştırılmaya başlamadan daha önce yavru köpeğinize şunu öğretmelisiniz. Kendi ev dışında bir tuvalet bölgesi seçmelidir. Aynı zamanda parazitlerden de temizlenmiş olmalıdır. Çünkü parazit almış bir yavru köpeğin altını tutması imkansızdır. Evcilleştirmek için en insancıl ve verimli teknik yol yuva metodudur. Bunun için hem uyuma hem de eve alışma yeri olarak bir yer ve yuva gereklidir. Derhal böyle bir yer hazırlayınız. Ve orayı bu iş için kullanınız. Dört ana adım atacaksınız.
1. Doğru Rejim ve Zamanlama:
Anahtar sözcük devamlılıktır. Mama verme ve zamanı hakkında hep ısrarlı olunuz. Yavru bir köpeğin midesi mama değişikliklerine karşı epey hassastır. Rejimini değiştirmeyiniz. Ve ona özellikle evcilleşme dönemi süresince yemek aralarında bazı ufak tefek yiyecekler de vermeyiniz. Onu her gün aynı zamanlarda beslemekle hazım sistemini alıştırmaktasınız. Her yemekten kısa bir müddetten sonra dışarı çıkmak isteyecektir.
2. Koku Giderme Nötralizatörü
Yavru köpeğinizin koku alma hassasiyeti sizinkinden çok daha kuvvetlidir. Evin içinde bir yere yapmışsa ve kokusu hala oradaysa aynı noktaya geri dönecek demektir. Orasını temizlerken kullandığınız havluyu alıp asıl gitmesi gereken yere koyunuz. Bildiğiniz ev içi temizlik malzemeleri bu konuda pek bir işe yaramaz. Bu iş için uygun değillerdir. Ancak bir çok ev hayvanı malzemesi satan dükkan yararlı koku giderme nötralizatörleri bulundururlar.
3. Gerekli Yer
Uyku, eve alışma ve yuvası bu aşamada önem kazanacaktır. Yavru köpeğin evde geçireceği ilk haftalarda önemli bir konu yuva metoduna alıştırılmasıdır. Yuvasının veya kulübesinin onunu uyuyacağı, mamasını yiyeceği ve yalnız kalması gerektiğinde kıvrılacağı kendi evi olduğunu öğrenmelidir. Kısa zamanda şuna alışmalıdır. Sabah ilk iş olarak onu yuvasından alıp kollarınızda ev dışındaki tuvalete götürünüz. Onunla orada durup “hadi bakalım, çabuk ol” gibi sözlerle onu cesaretlendirip işi bittiği zaman da “cici köpek” diyerek mükafatlandırmalısınız. Bırakınız yemekten bıkıp yemek kabından uzaklaşana kadar mamasını istediği gibi yesin. Birkaç dakika da suyunu içmesi için zaman tanıyıp onu tekrar dışarı çıkarınız. Eğer yavru köpeğinize belirli bir zamanlama ile günde iki – üç kez mama veriyorsanız her mama vaktinden sonra onu dışarı çıkarmanız gerekmektedir. Yavrunun her zaman yeterli maması ve temiz suyu olmasına dikkat ediniz. Uyku yuvasına yerleştirilmeden önce geceleri de bir veya iki kere dışarı çıkarılması çok önemlidir. Evcilleştirme devresi süresince köpeğin siz yanında olup da dikkat etmeden evin içinde dolaşmasına izin verilmemelidir. Siz evde yokken onu ya kulübesine ya da belli bir odaya (mutfak, çamaşır odası veya banyoya) kapatmanız gerekir. Ancak siz evdeyken serbestçe dolaşabilmelidir, siz onu gözetlediğiniz sürece… Evin içinde hiç dolaşmasına izin verilmezse bu bir cezalandırma gibi olacaktır. Ki yavru köpek, yuvasını ve kulübesini kesinlikle bir ceza yeri olarak algılamamalıdır. Yavru köpeğiniz biraz büyüdükten sonra onu sürekli olarak ev dışındaki yerine tuvalete alıştırma ve eğitim maksadıyla götürmelisiniz. Ama ilk birkaç haftada en iyisi onu kucağınıza alıp oraya götürmek, onu övmek ve alıp oyalanmadan şaşırtmadan tekrar eve getirmektir. Kısa zaman içinde onu neden oraya götürdüğünüzü anlayacak ve şansınız iyi giderse kısa bir müddet sonra ihtiyacı olduğunda kapıyı tırmalayacaktır. Yuva metodunu takip ederseniz yavru köpeğiniz 4 veya 6 hafta içerisinde evcilleşmiş olacaktır. Bazı köpeklerinki daha az zaman alır. Kimileri de 3 veya 6 aya kadar sürer. Yavru köpeğiniz 2 yaşına gelmiş ama hala evcilleşmemişse siz bir yanlışlık yapmışsınız demektir. Birçok kişiler evcilleşme dönemi süresince kulübe, bebek oyun kafesi gibi yerlerde tutarlar. Diğerleri kulübeyi yavrunun uyuma yeri olarak kullanırlar.
4. Düzeltme
Elbetteki köpek seven hiçbir kimse bir yavruyu bağırmakla eliye veya gazete ile dövmekle terbiye etmez. Yavru köpek hiçbir zaman evin içinde tuvalet yaptığı için cezalandırılmamalıdır. Neden cezalandırıldığını da zaten anlamayacaktır. Bu yüzden yapılacak olan şey davranışının düzeltilmesidir. Sakın, herkesin köpeği cezalandırma şekli sandığı gibi yavrunun burnunu yaptığı pisliğin içine sürmeyiniz. Yada “utan utan” veya “kaka çocuk” diye bağırıp ona bir kağıt parçasıyla vurmayınız. Kızgın veya tehditkar davranışlardan ziyade onu şaşırtacak ve etkileyecek bir şekilde “HAYIR” demelisiniz. Profesyonel terbiyeciler, bir atma tenekesi kullanmayı önermektedirler. Bu bir takma isimdir. Ve atmakla bir ilgisi yoktur. Kaynana zırıltısına benzer. Ve yavru köpeği şaşırtmaya ve derhal dikkatini çekmeye yarar. Yavru köpeğin evcilleştirilmesi ve terbiyesi için en önemli malzemelerden biridir. O kadar da basittir ki bütün yapacağınız şey boş bir kola tenekesi ve birkaç bozuk para edinmektir. Paraları tenekeye koyunuz. Yukarı aşağı sallayınız ve ciddi bir sesle “HAYIR” deyiniz. O anda yavru köpek kemirme, zıplama, havlama veya sizin evde en sevdiğiniz koltuğun arkasını ıslatma gibi ne yaparsa yapsın hemen duracaktır. Bu şaşırtıcı gürültü “HAYIR” sözcüğüyle beraber aklına gelecek ve yavru köpek ıslatmayı bırakacaktır. Siz de onu yaptığı şeyi bitirmesi için hemen dışarı çıkartmalısınız. Bu, ondan ne yapması gerektiğini beklediğinizi göstermek için en uygun yoldur. Yavru köpeği suç işlediği yere götürüp yaptığı pisliği ona gösteriniz. Tenekeyi sallayarak ve ciddi bir sesle “HAYIR” deyiniz. Sonra onu dışarı çıkarak uygun bir yere götürünüz, tenekeyi biraz daha sallarsanız ne demek istediğinizi anlayacaktır.
Kemirmek, Ağlamak, Sızlanmak
Teneke, bir yavru köpek sahibinin karşılaşacağı en zararlı ve maliyeti yüksek problemlerden birisi olan kemirmeyi önlemek için de yararlıdır. Piyasada ayrıca yavru köpeğin koku hassasiyetini rahatsız eden ancak zarar vermeyen ve güvenle mobilya, perdeler, duvar kaplamaları, yer halıları, elbiseler ve yavru köpeklerin severek kemirebilecekleri eşyaların üstüne sıkılabilecek spreyler mevcuttur. Ancak bunların ev eşyalarına zarar vermediklerine dair etiketlerinde not olduğundan emin olunuz. Ya da bir köşede deneyiniz. Yavru köpekler özellikle de diş çıkarırken her şeyi kemirmek isterler. Ve yetişkin bir köpek olduklarında da bu alışkanlığın devam etmesi istenmiyorsa da derhal durdurulması gerekmektedir. Buz parçaları diş çıkartma problemlerine yardımcı olurlar, soğukluk diş etlerini uyuşturur ve ağrıları azaltırlar. Bir çok durumda yavru köpeğiniz ağlayıp sızlanıyorsa size bir şey deme ihtiyacındadır. Karnı aç olabilir, dışarı çıkmak isteyebilir veya oyun istemektedir. Ne istediğini anlarsanız ona istediğini verebilirsiniz. Fazla ağlayıp sızlanıyorsa ona biraz da içi paralı tenekeyi sallayınız. Terbiye ederken ciddi ama şevlatli olmalısınız.